Fundamentele rechten beschermen in strijd tegen terrorisme

16 december 2018
Actiedomein: Politie en justitie
Discriminatiegrond: Alle gronden
Bevoegdheidsniveau: Federaal

Bij de registratie van personen in databanken wegens vermoedelijke banden met terroristische activiteiten, vraagt Unia om erop toe te zien dat de rechten van de verdediging gevrijwaard blijven, en in het bijzonder het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel. Dit alles zonder afbreuk te doen aan de veiligheidseisen.

Zie toe op de registratie in databanken 

Bij de registratie van personen in databanken wegens vermoedelijke banden met terroristische activiteiten, vraagt Unia om erop toe te zien dat de rechten van de verdediging gevrijwaard blijven, en in het bijzonder het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel. Dit alles uiteraard zonder afbreuk te doen aan de veiligheidseisen. 

Na de aanslagen in Brussel stellen we sinds enkele jaren een stijging vast van het aantal geregistreerde personen voor vermoedelijke banden met terroristische activiteiten. Volgens een krantenartikel uit april 2017, dat door heel wat andere media werd overgenomen, gaat het om 18.884 personen in 2017, tegenover 1875 in 2010. Die personen worden niet rechtstreeks op de hoogte gebracht van die registratie, maar vernemen dit soms toevallig (tijdens een politiecontrole bijvoorbeeld). De reden voor de registratie wordt niet aan de personen meegedeeld en ze beschikken over heel weinig middelen om de redenen hiervoor te laten controleren. Het huidige monitoringorgaan is weinig transparant. Het is ook moeilijk om te achterhalen hoelang iemands gegevens in dergelijke databanken worden bewaard. De registratie van deze personen heeft ook gevolgen. Zo geldt voor hen een verbod om naar bepaalde landen te reizen (bijv. Turkije en de Verenigde Staten), worden ze vaker gecontroleerd en mogen ze bepaalde gevoelige functies niet uitoefenen. Unia krijgt regelmatig vragen van personen over de intrekking van of de weigering om veiligheidsattesten, -machtigingen of -adviezen af te leveren. In een reeks gevoelige sectoren (luchthavens, kerncentrales, leger, politie, bewakingsdiensten enz.) moet iedereen immers een 'veiligheidsscreening' ondergaan voor hij/zij in dienst kan worden genomen. 

Unia heeft er vanzelfsprekend geen bezwaar tegen dat maatregelen - zoals het registreren van personen - worden genomen om de herhaling van terroristische daden te voorkomen. Het gebrek aan transparantie over de redenen hiervoor en mogelijkheden om hiertegen te protesteren, is echter problematisch wat de rechten van de verdediging en het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel betreft. Daarom moet nu worden nagedacht over het opzetten van een objectief toezicht op deze registratie zodat veiligheidseisen en grondrechten beter met elkaar in overeenstemming zijn. 

Memorandum 2019

Deze aanbeveling staat in het memorandum van Unia voor de verkiezingen 2019.