Wat is een haatmisdrijf?
Een haatmisdrijf is een misdrijf met een haatmotief. De dader handelt dan uit haat, misprijzen of vijandigheid tegen een persoon vanwege een beschermd kenmerk zoals handicap, geloof, huidskleur, seksuele oriëntatie enz. Een haatmotief wordt ook discriminerend drijfveer of verwerpelijk motief genoemd.
Voorbeelden van haatmisdrijven
- Een dader laat een homoseksuele man voor dood achter, uit vijandigheid tegen homo’s.
- Een dader beledigt en slaat een Afrikaanse verzorgster uit misprijzen.
- Een dader met een afkeer voor mensen met een fysieke beperking, belaagt een rolstoelgebruiker.
Wanneer spreken we van een haatmisdrijf?
Een haatmisdrijf omvat de volgende elementen:
- Misdrijf: een feit dat strafbaar is volgens de wet.
- Haatmotief: de dader handelt uit haat, misprijzen of vijandigheid omdat het slachtoffer homo is, een handicap heeft, oud is …
- Beschermd kenmerk: het beschermd kenmerk moet echt aanwezig zijn of vermeend (verondersteld) worden door de dader. We spreken bijvoorbeeld van ‘vermeend’ als een persoon slachtoffer is van homohaat omdat de dader veronderstelde dat die persoon gay was.
Goed om te weten:
- De rechter kan het haatmotief afleiden uit gedragingen, uitlatingen, opschriften, geschriften ...
- Het volstaat dat haat, misprijzen of vijandigheid één van de motieven is van de dader. Het moet dus niet het hoofdmotief zijn en er kunnen ook nog andere motieven meespelen.
- Een misdrijf waarbij het slachtoffer een band of vermeende band heeft met een persoon tegenover wie de dader haat, misprijzen of vijandigheid koestert omwille van een of meer werkelijke of vermeende beschermde kenmerken, wordt ook beschouwd als een haatmisdrijf. Voorbeeld: een (heteroseksueel) familielid gaat mee naar de Pride. Hij wordt het slachtoffer van homohaat omdat hij op straat loopt met iemand die een regenboogvlag draagt.
Hoe zit het met de straf bij haatmisdrijven?
Bij haatmisdrijven kan of moet de dader een zwaardere straf krijgen:
- Verplichte strafverzwaring bij bijvoorbeeld doodslag, slagen en verwondingen, seksuele handelingen zonder toestemming …
- Facultatieve strafverzwaring bij bijvoorbeeld schuldig verzuim, belaging, laster en eerroof ….
- In overweging nemen van haatmotief bij de bepaling van de straf of de maatregel en de zwaarte ervan bij alle andere misdrijven zoals diefstal met geweld, onterende behandeling, elektronische belaging … Weet dat de rechter in deze gevallen nooit een straf kan opleggen die hoger is dan de maximumstraf voor het misdrijf.
De strafverzwaring voor haatmisdrijven wordt verantwoord door de grote schade die dergelijke misdrijven toebrengen zowel aan het slachtoffer, de groep waartoe het slachtoffer behoort als de samenleving:
- Het slachtoffer wordt uitgekozen omwille van een persoonlijk - en vaak onveranderbaar - kenmerk.
- De dader wil de boodschap uitsturen dat bepaalde personen niet welkom zijn in de samenleving en er niet ten volle aan mogen participeren. Dat heeft vaak een diepe impact op het slachtoffer.
- Tegelijkertijd stuurt de dader een boodschap uit naar de hele groep die de kenmerken van het slachtoffer deelt. Daardoor beschadigen haatmisdrijven het weefsel van de samenleving. Ze brengen een klimaat van angst binnen in bepaalde groepen en verdelen de maatschappij.
Discriminatie melden
Voel je je gediscrimineerd of ben je getuige van discriminatie? Doe online je melding of bel gratis 0800 12 800 op werkdagen tussen 9.30 en 13 uur.