Structureel werk

Jaarverslag van het Centrum

Het allereerste jaarverslag van het Interfederaal Gelijkekansencentrum is beschikbaar! Op 15 maart 2014 is het Centrum geïnterfederaliseerd, met gevolgen inzake bevoegdheden en structuur. Niet alleen voor het Centrum als organisatie was 2014 daarom een boeiend en intens jaar, ook specifiek rond handicap bewoog er veel. Er was de bespreking van het statelijk rapport en de daaropvolgende Concluding Observations van het VN-Comité, met daarin kritisch-constructieve opmerkingen rond de rechten van personen met een handicap inzake toegankelijkheid, juridische bekwaamheid, ondersteuning bij maatschappelijke participatie, onderwijs en dergelijke meer.

Ook in verband met de meldingen blijft handicap een belangrijk thema, er blijven meer meldingen rond handicap binnenkomen. Gedetailleerde cijfers vindt u in het verslag. Het jaarverslag is beschikbaar op de website van het Centrum. Ook papieren exemplaren zijn op eenvoudig verzoek verkrijgbaar (graag een mailtje naar epost@cntr.be of telefoontje naar 02 212 30 00).

Overleg met verschillende ministers rond de thema’s van het Centrum en de uitvoering van het VN-Verdrag Handicap

Sinds september 2014 ontmoet het Centrum de ministers van de verschillende regeringen om hen aandachtspunten aan te reiken rond gelijke kansen en bestrijding van discriminatie binnen hun respectievelijke bevoegdheidsdomeinen. Telkens werden er ook enkele aandachtspunten in verband met de rechten voor personen met een handicap aangebracht. Enkele ontmoetingen stonden specifiek in het teken van het thema handicap. Hieronder vindt u een overzicht van de ministers die het Centrum al ontmoet heeft en een link naar de nota’s met 'Aanbevelingen van het Interfederaal Centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme inzake de rechten van personen met een handicap' die daarbij overhandigd werden.

- Mevrouw Elke Sleurs, federaal Staatssecretaris voor Armoedebestrijding, Gelijke Kansen, Personen met een beperking, Grote Steden en Wetenschapsbeleid: nota

- Mevrouw Bianca Debaets, staatssecretaris van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest belast met Ontwikkelingssamenwerking, Verkeersveiligheidsbeleid, Gewestelijke en gemeentelijke Informatica en Digitalisering, Gelijkekansenbeleid en Dierenwelzijn: nota

- De heer Jo Vandeurzen, Vlaams minister voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: nota

- Het kabinet van mevrouw Liesbeth Homans, Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Inburgering, Wonen, Gelijke Kansen en armoedebestrijding: nota

- De heer Jan Jambon, federaal minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der gebouwen: nota

- De heer Maxime Prévot, Waals minister voor Gezondheid en Sociale Actie: nota (enkel beschikbaar in het Frans)

- Het kabinet van de heer Koen Geens, federaal minister van Justitie: nota

- Mevrouw Jacqueline Galant, federaal minister van Mobiliteit: nota

- Het kabinet van mevrouw Hilde Crevits, Vlaams minister van Onderwijs: nota

- Mevrouw Isabelle Simonis, minister voor Gelijke Kansen in de Federatie Wallonië-Brussel: nota (enkel beschikbaar in het Frans)

Recht op inclusief onderwijs in Vlaanderen

Rond het recht op inclusief onderwijs in Vlaanderen heeft het MDAC (Mental Disability Advocacy Center) een collectieve klacht gericht tegen  de Belgische Staat. Die klacht werd ingediend bij het Europees Comité voor de Sociale Rechten. Het Centrum heeft hierbij een 'mededeling' aan het Comité overgemaakt. Het deed dit vanuit zijn opdracht als onafhankelijk mechanisme belast met de opvolging van de uitvoering van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.

De 'mededeling' of 'Amicus Curiae' handelt vooral over het gewoon basis- en secundair onderwijs in Vlaanderen voor kinderen met een handicap. Het is de bedoeling het Comité hiermee een onafhankelijke en belangeloze visie te geven en het op die manier te helpen bij het vervullen van zijn taak.

15 april 2015 – Schriftelijke bijdrage en deelname – Day of general discussion over het recht op onderwijs in Genève

Het Comité van de Verenigde Naties in Genève organiseerde een Day of general discussion over het recht op onderwijs van personen met een handicap (artikel 24 van het VN-Verdrag). Het Centrum bezorgde het Comité een schriftelijke bijdrage over het recht op inclusief onderwijs in België en nam deel aan de discussiedag. Alle schriftelijke bijdragen en de bedenkingen die naar voren kwamen tijdens de discussiedag zullen meegenomen worden in een general observation over artikel 24 waaraan het Comité werkt. De presentaties en schriftelijke bijdragen aan de Day of general discussion zijn terug te vinden op de website van het Comité.

Aanbevelingen

9 april 2015 – Aanbeveling – Pact voor een kwaliteitsvol onderwijs

Na de lancering van het 'Pacte pour un Enseignement d’Excellence' (Pact voor een kwaliteitsvol onderwijs) in de Federatie Wallonië-Brussel heeft het Centrum een reeks aandachtspunten en aanbevelingen overgemaakt aan de minister van Onderwijs. Het Centrum wilde hiermee herinneren aan de fundamentele rechten van leerlingen met een handicap en richtlijnen geven voor de verdere uitwerking van het Pact. Het Centrum deed dit vanuit zijn opdracht als onafhankelijk mechanisme belast met de opvolging van de uitvoering van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Ook de Federatie Wallonië-Brussel heeft zich ertoe verbonden het VN-verdrag uit te voeren. Het Centrum wilde er met deze nota zeker van zijn dat de principes van het VN-Verdrag en de aanbevelingen rond inclusief onderwijs van het Comité inzake de rechten van personen met een handicap (oktober 2014) in het pact terug te vinden zullen zijn.

22 mei 2015 – Aanbeveling – Toegankelijkheid van Brusselse gemeentehuizen

Het Centrum heeft een kwalitatieve studie uitgevoerd naar de toegankelijkheid van de gemeentehuizen in het Brussels Gewest. Diverse actoren werden hierbij betrokken: gemeentelijke mandatarissen en ambtenaren, representatieve organisaties van personen met een handicap, gewestelijke administraties, ministeriële kabinetten en vertegenwoordigers van de Vereniging van Steden en  Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (VSGB).

Het onderzoek bracht een divers beeld inzake toegankelijkheid aan het licht. De verschillen laten zich verklaren door onderscheid in politieke prioriteit, dwingende patrimoniale belemmeringen, sensibilisering van ambtenaren en beschikbare budgetten. Het Centrum maakte een onderzoeksrapport dat samen met enkele aanbevelingen aan de bevoegde instanties bezorgd zal worden.

Promotie VN-Verdrag en rechten van personen met een handicap

11 maart 2015 – Vorming rond inclusief onderwijs – Thomas More Hogeschool Mechelen

Het Centrum gaf een toelichting over  het recht op inclusief onderwijs tijdens de jaarlijkse Impulsdag van de Thomas More Hogeschool in Mechelen. Tijdens de vorming voor leerkrachten en onderwijzend personeel kwamen ondermeer de opmerkingen van het VN-comité rond inclusief onderwijs aan bod en werd het M-decreet op hoofdlijnen besproken en geëvalueerd.

16 maart 2015 – Tussenkomst – Studiedag IRSA

Het Centrum hield een tussenkomst op een studiedag van het IRSA (Institut Royal pour Sourds et Aveugles/Koninklijk Instituut voor Blinden en Doven) rond de toepassing en omzetting van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap in België. Het Centrum stelde de resultaten van de consultatie die het Centrum vorig jaar heeft laten uitvoeren bij personen met een handicap voor en lichtte de opmerkingen van het VN-Comité aan België toe.

26 maart 2015 – Colloquium – EVA, 'Het leven zelf in handen nemen : een basisrecht, een gewaarborgd recht?'

De vzw Ensemble pour une Vie Autonome hield in het Waals Parlement een studiedag over de rechten en plichten ingevolge het VN-verdrag en meer bepaald over artikel 19 (zelfstandig leven, keuzevrijheid en de-institutionalisatie, in aanwezigheid van beleidsmakers, academici en Belgische en Europese experten terzake. Het Centrum nam het woord in de workshop beleid. Op de website van EVA kunt u enkele tussenkomsten van het colloquium van 26 maart bekijken.

26 maart 2015 – Tussenkomst – Jeudi de la Luss

Het Centrum deed tijdens “un jeudi de la Luss”, een debattenreeks van het Waals Patiëntenplatform een uitzetting onder de titel 'Discriminatie maakt deel uit van ons dagelijks leven, is dit normaal?'. Het Centrum informeerde de deelnemers aan het wettelijk kader en zijn opdrachten en bracht praktische voorbeelden aan die dan verder werden besproken.

27 maart 2015 – Presentatie – Hervorming van de regimes van onbekwaamheid

Het Centrum heeft een presentatie gegeven over de nieuwe wetgeving die de regimes van onbekwaamheid hervormt voor de leden van Enéo en Altéo Jette en de Mutualiteit Saint-Michel.

31 maart, 2 en 3 juli – Workshops – Redelijke aanpassingen op het werk

Het Centrum wil een nieuwe informatie- en sensibilisatietool uitwerken over redelijke aanpassingen op het werk voor personen met een handicap en chronische ziekte. Om dit te doen raadpleegt het Centrum de verschillende actoren die rond dit thema werken, om er zeker van te zijn dat deze tool nuttig zal zijn, afgestemd is op de doelgroep en concrete antwoorden biedt op vragen waar werknemers met een handicap en werkgevers mee zitten. Eerder was er al overleg met de vakbonden. Op 31 maart vond een overleg met de werkgevers plaats en op 2 en 3 juli was er een overleg met de personen met een arbeidshandicap en hun vertegenwoordigers en de diensten die hen begeleiden naar werk.

28 april 2015 – Vorming – Monitorendag Altéo

Samen met het Centrum heeft de Franstalige organisatie voor personen met een handicap Altéo een vormingsdag rond de antidiscriminatiewetgeving georganiseerd voor zijn monitoren. De focus lag daarbij op discriminatie op grond van handicap. Het Centrum stelde zijn opdrachten en het wettelijk kader voor en besprak in groepjes verschillende situaties aan de hand van praktijkvoorbeelden. 

29 april 2015 – Tussenkomst – Workforum VN-Verdrag – Europese Commissie

In 2010 ratificeerde de Europese Unie het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Sindsdien organiseert de Europese Commissie elk jaar in Brussel een werkforum over de uitvoering van het Verdrag binnen de Europese Unie en de lidstaten. Omdat de voortgang van de implementatie van het VN-Verdrag binnen de EU dit jaar voor het eerst geëvalueerd wordt door het VN-comité had het werkforum van 29 april als belangrijkste thema de verbetering van de samenwerking tussen de Unie en de lidstaten bij de uitvoering van het Verdrag. Het Centrum is op dit overleg tussengekomen met een uiteenzetting over haar inbreng rond de zogenaamde List of Issues in bespreking van het rapport van de EU. De List of Issues is een stap in het evaluatieproces voor het VN-comité en bevat een inventarisatie van de belangrijkste uitdagingen in het licht van het VN-verdrag voor een gegeven verdragspartij. Het VN-comité zal zijn aanbeveling voor de Europese Unie in september openbaar maken.

30 april 2015 – Internationale samenwerking – Mécanismes indépendants européens et cadre de suivi de l’Union Européenne

Omdat de Europese Unie het VN-Verdrag ook geratificeerd is, moet de Unie zorgen voor de opvolging, bevordering en bescherming van het Verdrag. Het opvolgingskader van de EU bestaat uit verschillende instellingen: het Europees Parlement, het Europees Agentschap voor Fundamentele Rechten (FRA) en het Europees Forum voor Personen met een handicap. Het Centrum nam deel aan een vergadering van dit opvolgingskader waar onafhankelijke mechanismen uit verschillende landen goede praktijken konden delen en er afspraken gemaakt werden om de samenwerking tussen de verschillende nationale onafhankelijke mechanismen en het Europese opvolgingskader optimaal te laten verlopen.

4 mei 2015 – Presentatie – eDiv bij het AWIPH

Het Centrum heeft zijn e-learningsysteem e-Div voorgesteld aan de diensthoofden van het Waalse Agentschap voor Personen met een Handicap AWIPH. e-Div is een onlinecursus van het Centrum over de antidiscriminatiewetgeving. Het platform richt zich tot personeelsmanagers en HR-personeel en tot iedereen die graag meer wil leren over antidiscriminatie op de werkvloer. Voor meer informatie surft u naar e-Div.

8 mei 2015 – Tussenkomst – Netwerk referentiepersonen VN-Verdrag federale overheid

Op 8 mei brachten de federale staatssecretaris voor Gelijke Kansen en Personen met een Beperking en het Coördinatiemechanisme voor het VN-Verdrag de verschillende actoren samen die betrokken zijn bij de uitvoering en opvolging van het VN-Verdrag op federaal niveau. De opdrachten en de rol van de referenten VN-Verdrag in de verschillende administraties en kabinetten, de betrokkenheid van het maatschappelijke middenveld en het werk van het Centrum als onafhankelijk mechanisme voor de opvolging van het VN-Verdrag in België werden er besproken.

13 mei 2015 – Ontmoeting – Toegankelijkheid van het GEN-station van Rixensart

In het station van Rixensart zijn er door de aanleg van het Gewestelijk Expresnet (GEN) momenteel problemen op het vlak van toegankelijkheid. Samen met het gemeentebestuur van Rixensart heeft het Centrum daarom ter plekke de verantwoordelijke minister voor de NMBS, Jacqueline Galant ontmoet en samen met haar de trein naar Brussel genomen. Op die manier kon de minister zelf de toegankelijkheidsproblemen vaststellen. Het Centrum heeft bij de minister nog eens op aangedrongen op toegankelijk openbaar vervoer voor personen met een handicap.

27 mei 2015 – Ontmoeting – Défenseur des Droits français

Het Centrum heeft de collega’s van zijn Franse homoloog, de « Défenseur des Droits » ontmoet. Zij volgen de uitvoering van het VN-Verdrag in Frankrijk op. Het gesprek ging over de organisatie en de acties van het Centrum als Belgisch onafhankelijk mechanisme.

2 juni 2015– Tussenkomst – Colloquium CAP 48

CAP48 is de organisatie van de RTBF die acties opzet ten voordele van personen met een handicap. Het organiseerde op 2 juni een colloquium rond het thema participatie waaraan meer 300 personen hebben deelgenomen. Het Centrum heeft er het VN-Verdrag voorgesteld en hoe participatie van personen met een handicap erin aan bod komt. De theorie werd gevolgd door workshops over gebruikersraden, kinderen met een handicap inspraak geven, adviesraden en een “makkelijk te bergrijpen”-versie van het VN-Verdrag. Meer informatie vindt u op de website van CAP48.

2 juni 2015 – Vorming – Gon-begeleiders regio Gent

Een 60-tal GON-begeleiders in de regio van Gent kregen een toelichting van het Centrum over de implicaties van het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap en over het mandaat van het Centrum voor de opvolging van dit Verdrag. Er werd in het bijzonder stilgestaan bij de betekenis van het inclusiedenken voor de onderwijssector.

3 juni 2015 – Preventieve actie – Genk

Samen met de dienst Welzijn van de stad heeft het Meldpunt Discriminatie Genk rondleidingen met als thema toegankelijkheid georganiseerd in het centrum van Genk. De mandatarissen en de hoofdambtenaren van de stad legden een traject af tussen het centrum van de stad en het station met een blinddoek of in een rolstoel. Op die manier beleefden ze de stad vanuit de ervaring van een persoon met een beperking en werden ze bewust gemaakt van de nood om openbare plaatsen, wegen en gebouwen toegankelijk te maken voor iedereen. De actie was een succes en zal herhaald worden voor alle personeelsleden van de stad.

16 juin 2015 – Presentatie – Hervorming van de bekwaamheidsregime

Tijdens een infosessie van de vzw Le Silex heeft het Centrum de nieuwe wet over de bekwaamheidsregimes voorgesteld aan personen met een handicap (self-advocates) en hun families.

Jurisprudentie en onderhandelde oplossingen

Onderhandelde oplossingen

Dialoog als het kan, juridische stappen als het moet. Is er volgens het Centrum mogelijk sprake van discriminatie en/of schending van wetgeving, dan wordt in de eerste plaats gestreefd naar een constructieve dialoog en indien mogelijk een buitengerechtelijke oplossing. Hieronder vindt u enkele succesverhalen.

Verzoening in een geschil tussen een huurder en de vergadering van mede-eigenaars rond het stallen van een scooter

Een huurder wenst de elektrische scooter van zijn moeder met een handicap te parkeren in de garage van zijn appartementsgebouw. De vergadering van mede-eigenaars gaat hier niet mee akkoord. Volgens de andere eigenaars gaat om oneigenlijk gebruik van de gemene delen en ze verzoeken de man om de scooter in zijn eigen garage te stallen.

Het Centrum is tussengekomen met het oog op bemiddeling en het afdwingen van een redelijke aanpassing. De betrokken partijen hebben elkaar ontmoet en er werd een oplossing gevonden die de belangen van alle partijen respecteert. Aangezien de moeder niet het hele jaar bij haar zoon woont, zal de scooter in de garage van de zoon staan als ze niet is. De scooter mag in de gemeenschappelijke ruimte blijven staan als ze er wel is. Dit akkoord werd op papier gezet.

Een busreis naar Spanje: van bagage tot redelijke aanpassing

Een vzw voor mensen met een verstandelijke en motorische beperking wil een groepsreis maken naar Spanje met de bus. Drie personen van de groep zitten in een rolstoel. Het reisbureau geeft echter de boodschap dat er maar één bagagestuk per persoon mee mag en dat de personen in de rolstoel geen bagage meer kunnen meenemen. De firma beschouwt de rolstoel immers als bagage. De reis vindt plaats in het hoogseizoen en de bus is al volledig volzet.

Het Centrum gaat in gesprek met het reisbureau over het recht op een redelijke aanpassing voor personen met een handicap en gaat ter plaatse kijken naar bagageruimte van de bus. Samen met het reisbureau wordt er een oplossing uitgewerkt. Het reisbureau zal één rolstoel ter plaatse huren (en betalen). De twee andere rolstoelen kunnen wel op de bus, samen met de bagage van de passagiers en zonder meerkost.

Gratis toegang voor tolken gebarentaal in een museum

Een organisatie voor dove en doof-blinde personen plant een museumbezoek.  Bij de voorbereiding van de uitstap verneemt de organisator dat het museum weigert de tolken van de dove personen gratis toe te laten. Het Centrum heeft de organisatie bijgestaan met advies en duidelijke juridische informatie. Daarop is de organisatie in gesprek gegaan met het museum en heeft ze de gratis toegang voor alle tolken bekomen.

Verzekering gewaarborgd inkomen boven de 60

Een ondernemer lijdt sinds zijn 61ste aan een niet-leeftijdsgebonden auto-immune ziekte. Hij beschikt over een verzekering gewaarborgd inkomen. In de bijzondere voorwaarden van zijn verzekeringspolis  wordt een eigen risicotermijn van 1 maand voorzien. Wanneer hij de verzekeringsmaatschappij aanspreekt om een beroep te doen op zijn gewaarborgd inkomen, wijst de verzekeringsmaatschappij hem op een bepaling van de algemene voorwaarden: na de leeftijd van 60 jaar wordt de eigen risicotermijn verlengd tot 12 maanden. Dit wil zeggen dat de melder 1 jaar in plaats van 1 maand moet wachten voor hij aanspraak kan maken op zijn gewaarborgd inkomen.

Het Centrum schrijft de verzekeringsmaatschappij aan om hen te wijzen op dit direct onderscheid op basis van leeftijd en hen te vragen op welke basis dit onderscheid en de verlenging met 11 maanden gerechtvaardigd kan worden. Na meerdere brieven en contacten met de klachtendienst van de verzekering beslist deze laatste om de betwiste clausule in de polis niet toe te passen.

Rechtspraak

Arbeidsrechtbank Brussel, 6 mei 2015

Een schrijnwerker werd ontslagen omwille van medische overmacht nadat de arbeidsgeneesheer hem werkonbekwaam verklaard had. Er was nochtans verzet aangetekend tegen deze beslissing en de beslissing van de arbeidsgeneesheer werd veranderd naar een noodzaak aan een definitieve overschakeling naar minder zware arbeid.

De rechter oordeelde dat het hier ging om discriminatie. Het gaat zowel om directe discriminatie als om een weigering van redelijke aanpassingen. De rechter besloot dat aan de betrokkene geen professionele kritiek verweten kon worden. Enerzijds heeft hij heeft nooit enige waarschuwing gekregen en anderzijds spreekt de werkgever niet van economische of technische moeilijkheden waardoor er personeel moest afvloeien. “De betrokkene heeft dus voldoende elementen die het vermoeden versterken dat zijn ontslag verband hield met zijn handicap,” oordeelde de rechter. De werkgever slaagde er niet in om dit vermoeden te ontkrachten en bewees ook niet dat er in dit geval sprake was van een wezenlijke en bepalende beroepsvereisten die het onderscheid zou kunnen rechtvaardigen. De rechter oordeelde dus dat er een direct onderscheid is op grond van handicap.

De rechter oordeelde ook dat de werkgever niet concreet heeft kunnen aantonen (met bewijs op papier) dat het onmogelijk was om in dit geval redelijke aanpassingen te treffen ten voordele van de schrijnwerker. Er was dus ook sprake van een weigering van redelijke aanpassingen.

Alle rechtspraak over de bevoegdheidsdomeinen van het Centrum

Alle adviezen en aanbevelingen van het Centrum

Alle onderhandelde oplossingen van het Centrum