Plopsa: een beter toegangsbeleid voor personen met een handicap?
Vorig jaar gaf het gewijzigde toegangsbeleid voor personen met een handicap in de attractieparken van Plopsa aanleiding tot een golf van protest en meldingen bij het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding. ‘Personen met een fysieke handicap en blinden’ enerzijds en ‘personen met een mentale handicap’ anderzijds werden van een hele reeks attracties uitgesloten. Dat druiste in tegen de Antidiscriminatiewet en de principes van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. De veiligheid van attractieparken is een cruciaal aandachtspunt, maar het ging uiteraard niet op om personen met een handicap zonder duidelijke en objectieve basis zomaar als twee brede risicocategorieën te beschouwen.
Het Centrum en de administratie Gelijke Kansen in Vlaanderen drongen daarom bij Plopsa aan op een meer genuanceerde benadering, in functie van het al dan niet beschikken over bepaalde vaardigheden om veilig van attracties gebruik te maken. Via de FOD Economie, die verantwoordelijk is voor de veiligheidsreglementering, werd een overlegproces opgezet. Naast Plopsa namen daaraan vertegenwoordigers van andere grote Belgische attractieparken deel. Er werd ook een brug geslagen naar de Europese ISO-werking rond attractieparken. Vandaag, op de vooravond van het nieuwe seizoen voor de Plopsa-parken, maakt het Centrum de balans op.
Betere informatie en vorming
Na de eerste gesprekken ging Plopsa ermee akkoord om gebruikers met een handicap en hun begeleiders duidelijker over bepaalde risico’s te informeren. Zo kunnen ze zelf beter inschatten of ze al dan niet de vaardigheden hebben om veilig van attracties gebruik te maken. In een bijlage bij zijn bestaande gids voor personen met een handicap somde Plopsa de betrokken attracties op, met aanduiding van de mogelijke problemen voor personen die vanwege een handicap bepaalde vaardigheden zouden missen. Het Centrum kreeg samen met de vzw Enter enkele weken geleden de mogelijkheid om opmerkingen en suggesties te formuleren, en het hoopt die terug te vinden in het finale document, dat in principe vanaf 31 maart voor het publiek beschikbaar zal zijn.
Er bleek verder nood aan vorming van het Plopsa-personeel rond het onthaal van personen met een handicap. Die vorming zal voortaan een vast onderdeel van het opleidingspakket zijn – een positieve evolutie.
Aanpassing van regelgeving
Pas later in het overlegproces, meer bepaald na een bezoek aan Plopsaland De Panne in december 2012, kon het Centrum vaststellen dat de specifieke veiligheidsanalyse, die Plopsa als eerste in België had laten uitvoeren voor gebruikers met een handicap, voor heel wat kritiek vatbaar was. De FOD Economie erkent dat de wetgeving op dat punt te laks is, en bekijkt momenteel hoe de accrediteringsvoorwaarden voor controlemechanismen kunnen worden aangepast. Instanties die in de toekomst veiligheidsanalyses voor specifieke categorieën van personen uitvoeren, moeten aantonen dat zij de nodige expertise hebben en gepaste methodes hanteren.
Plopsa is ook zelf tot het inzicht gekomen dat je bijvoorbeeld personen met een fysieke handicap en blinden qua vaardigheden niet over dezelfde kam mag scheren, en ondernam stappen om zijn beleid op dat punt alvast te nuanceren. Het Centrum kijkt met belangstelling uit naar het resultaat.
Juridische verantwoordelijkheid
Wat de eindverantwoordelijkheid in dit dossier betreft, houdt Plopsa vol dat het de huidige veiligheidsanalyse van het erkende controleorganisme juridisch gezien niet zomaar naast zich kan neerleggen. De FOD Economie sprak zich daarover nog niet expliciet uit. Voor het Centrum kan er alleszins geen discussie over het einddoel bestaan. ‘Categoriale restricties zonder objectieve basis zijn ontoelaatbaar,’ zegt Jozef De Witte, directeur van het Centrum. ‘Ook personen met een handicap moeten maximale toegang hebben tot alle attracties in de pretparken, zo nodig met redelijke aanpassingen.’ De Antidiscriminatiewet en het VN-Verdrag verplichten Plopsa – als aanbieder van goederen en diensten – en de Belgische overheid – op het niveau van de veiligheidsreglementering – om die principes in praktijk te brengen.
Alleen de rechtbank kan ten gronde over deze kwestie oordelen, maar tot dusver zag het Centrum ondanks alles meer heil in dialoog. ‘Plopsa heeft een reeks engagementen genomen en zegt dat het personen met een handicap die over de noodzakelijke vaardigheden beschikken om veilig van attracties gebruik te maken niet meer zal uitsluiten. Het Centrum zal dat opvolgen en blijft bereid tot constructief overleg, op voorwaarde dat er wel degelijk vooruitgang wordt geboekt. Laten we vooral niet vergeten dat we na de radicale beleidswijziging van Plopsa vorig jaar nog altijd aan een inhaalbeweging bezig zijn,’ besluit De Witte.
Het Centrum hoopt tot slot dat Plopsa dit jaar een rechtstreekse dialoog aangaat met de verenigingen voor personen met een handicap en pleit ervoor om hen actiever te betrekken in de zoektocht naar gepaste oplossingen.