Internationale Mensenrechtendag: Tussen wet en werkelijkheid (blog op ABVV)

10 december 2019
Actiedomein: Alle domeinen
Discriminatiegrond: Alle gronden

Auw. Net wanneer 70 jaar universele mensenrechten in de kijker staan, wordt de hardheid in de samenleving steeds zichtbaarder. Een van de effecten daarvan is een toegenomen ervaring van discriminatie. Artikel 7 van die jarige Universele Verklaring van de mensenrechten bindt er nochtans geen doekjes om: iedereen moet volgens de wet op dezelfde manier behandeld worden.

Met die wet zit het best wel snor. Onze antidiscriminatiewetgeving biedt een stevig juridisch kader, maar op het vlak van bewustwording hebben we nog een wereld te winnen.

Als je discriminatie goed en wel beschouwt, zie ik één rode draad: rechten van anderen die in vraag worden gesteld. Of nog: mensen die onjuist verschillende behandeld worden. Dat gaat dan pakweg over sollicitanten die niet worden aangenomen omwille van hun afkomst, een werkgever die iemand ontslaat omdat hij de medewerker te oud vindt of een leerling met een handicap die op school niet welkom is. Dat er vaak excuses volgen, is een stap in de richting van verzoening, maar doet puur juridisch weinig ter zake. Discriminatie mag niet. Punt. 

Verre dictaturen?

Zit er discriminatie in elk hoekje van ons land? Neen. Dat neemt niet weg dat België al verschillende keren een standje kreeg van Europa en van de VN. Op de werkvloer, op straat, op de woningmarkt stellen zij nog steeds vast dat niet iedereen gelijk wordt behandeld. Als dat wordt aangekaart, ontsporen de reacties vaak helemaal. De modale Belg ziet zichzelf immers niet iemand die anderen discrimineert. Mensenrechten worden geschonden in dictaturen en landen hier ver vandaan, maar niet hier.  

Hard brullen

Het klinkt wrang, maar misschien moeten we op de verjaardag van de mensenrechten dat beeld over onszelf bijstellen? Waarom? Discriminatie kunnen we alleen maar echt aan banden leggen als we het durven onder ogen zien. Door te zwijgen, de kop in het zand te steken, weg te kijken of net heel hard en verongelijkt te brullen, zal racisme of discriminatie niet verdwijnen.   

Daarnaast zie en hoor ik het vaak: mensen discrimineren zonder dat ze het wilden doen. Dat bemoeilijkt die bewustwording alleen maar. Hoewel iemand intenties of bedoelingen voor de wet niet relevant zijn. Voor de wet is het enige wat telt of er ten onrechte een verschil werd gemaakt.   

We wonen op een plek in de wereld waar we zonder er al te veel bij na te denken ervanuit gaan dat  alle mensenrechten hier netjes worden nageleefd. Bij de viering van 70 jaar mensenrechten is dé moment voor meer bewustwording. De kloof tussen wet en werkelijkheid moeten we opvullen met erkenning: discriminatie bestaat. 

Els Keytsman, Unia-directeur

Deze blog verscheen op 10 december 2019 op ABVV Metaal