‘Hetero- en holebigezinnen: ongelijk voor de wet’

14 januari 2014

Het Centrum vraagt dat lesbische koppels snel en efficiënt een volwaardige juridische band met hun kind kunnen krijgen

In België kunnen koppels van hetzelfde geslacht sinds 2003 trouwen, sinds 2006 kunnen ze adopteren. Ons land was daarmee één van de koplopers op vlak van holebirechten. ‘Daarom is het des te opvallender dat een meemoeder haar kind nog altijd moet adopteren voor ze er een juridische band mee kan krijgen’, zegt Jozef De Witte, directeur van het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding.

Wat betekent dat nu? Laten we even binnenkijken in het leven van Jasmina en Jo. Na hun huwelijk stappen de twee vrouwen naar een fertiliteitscentrum om hun kinderwens waar te maken. Jasmina schenkt het leven aan de kleine Sacha. Een paar dagen later volgt een koude douche voor Jo, wanneer ze de geboorte wil aangeven bij de burgerlijke stand. Dat kan alleen de juridische moeder, en in de ogen van de wet is alleen Jasmina dat. Jo kan de tweede juridische ouder van Sacha worden, maar moet daartoe een adoptieprocedure doorlopen. Die duurt lang en kost geld. Zolang de adoptie niet rond is, heeft Sacha voor de wet maar één ouder: Jasmina. Beëindigen Jasmina en Jo hun relatie tijdens de procedure, dan zal Jo moeilijkheden hebben om omgangsrecht af te dwingen. Omgekeerd zal het niet eenvoudig zijn voor Jasmina om alimentatie te vragen. Overlijdt Jo, dan is het niet vanzelfsprekend dat Sacha van haar erft. Overlijdt Jasmina, dan is het niet vanzelfsprekend dat Jo Sacha verder kan opvoeden.

‘De potentiële problemen zijn dus aanzienlijk’, besluit De Witte. ‘Het hoeft dan ook niet te verbazen dat het Grondwettelijk Hof zich in 2012 twee keer uitsprak over zaken waarin er sprake was van adoptie door een meemoeder nadat het koppel uit elkaar was gegaan.’

‘Er zijn natuurlijk ook meemoeders die helemaal geen adoptieprocedure starten. Omdat ze er simpelweg geen weet van hebben, of omdat de duur en het kostenplaatje hen afschrikken. In dat geval heeft het kind maar één juridische ouder, met alle gevolgen van dien.’

In haar regeerakkoord schreef de federale regering dat ze de ‘ongelijkheden inzake ouderschap van koppels van hetzelfde geslacht’ zou opheffen. Maar het wetsontwerp van de minister van Justitie haalde het niet; in Kamer en Senaat worden nu wetsvoorstellen ingediend. De Witte: ‘Hoe het ook zij, het Centrum vraagt dat gehuwde en ongehuwde lesbische koppels, net zoals heterokoppels, snel en efficiënt een volwaardige juridische band met hun kind kunnen krijgen.’

Dat meemoeders hun kind moeten adopteren, is niet het enige vraagstuk dat op een antwoord wacht: ook voor heel wat andere holebi’s loopt een gezin stichten niet altijd van een leien dakje. Zo is buitenlandse adoptie voor hen doorgaans uitermate moeilijk, en is er geen juridisch kader voor draagmoederschap.


Foto: France Dubois