Tijd voor een interfederaal actieplan tegen racisme

Dit jaarverslag is een uitgave van het Interfederaal Gelijkekansencentrum – voluit: het interfederaal Centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme. Dat neemt als rechtsopvolger van het ‘oude’ Centrum de opdrachten, rechten en verplichtingen van dat Centrum over, zoals de opdracht om te rapporteren over zijn activiteiten.

Naast dit Jaarverslag Discriminatie/Diversiteit publiceerde het Centrum al een Jaarverslag algemene werking over 2013 en zal het Federaal Migratiecentrum in juni het Jaarverslag Migratie 2013 publiceren en in oktober het Jaarverslag Mensenhandel en Mensensmokkel 2013.

Net als de voorbije jaren presenteren we in dit Jaarverslag Discriminatie/Diversiteit een Focus. Dit jaar is die gewijd aan de strijd tegen racisme. Op 15 februari 2013 vierde het Centrum zijn twintigste verjaardag: het greep die gelegenheid aan om een studiedag te organiseren over twintig jaar strijd tegen racisme en raciale discriminatie, en om 20 jaar actie. 20 standpunten te publiceren, een bundel met bijdragen over de aanpak van racisme. Met die initiatieven en de nieuwe Focus wil het Centrum de strijd tegen racisme en raciale discriminatie weer op de voorgrond plaatsen.

België heeft op de wereldconferentie tegen racisme in Durban, in 2001, een belangrijke rol gespeeld en beloofde toen om een ‘nationaal actieplan’ te ontwikkelen om racisme, raciale discriminatie en elke vorm van intolerantie te bestrijden. Toen het VN-Comité inzake de Uitbanning van Rassendiscriminatie op 6 en 7 februari 2014 de Belgische overheden daarover ondervroeg, moesten ze bekennen dat die belofte nog niet was waargemaakt. Met deze Focus wil het nieuwe Interfederaal Gelijkekansencentrum een aanzet geven om – na de verkiezingen van mei 2014 – volop werk te maken van een interfederaal actieplan tegen racisme. Een interfederaal plan, zoals ook het Interfederaal actieplan tegen homo- en transfobie uit 2013 dat was, omdat een actieplan over alle maatschappelijke domeinen moet gaan, met zowel repressieve als preventieve elementen, en daarom raakt aan de bevoegdheden van de federale overheid en aan die van gewesten en gemeenschappen. Een actieplan dat de overheden samen ontwikkelen; dat in goed overleg met sociale  partners, middenveldorganisaties en academici tot stand komt; dat duidelijke doelstellingen formuleert en instrumenten aanduidt; en dat aangeeft hoe men de resultaten zal meten en hoe men zal bijsturen.

Wat biedt dit jaarverslag daarnaast? De meldingen van discriminatie anno 2013 bevestigen de tendensen van de voorbije jaren: racisme blijft de discriminatiegrond waarvoor het Centrum het vaakst wordt aangesproken, terwijl ook het aantal meldingen van discriminatie vanwege een handicap blijft stijgen, net als die over discriminatie bij de toegang tot goederen en diensten.

Daarna volgen de thematische dossiers over werk, onderwijs, huisvesting, seksuele geaardheid (waar we ingaan op het interfederaal actieplan tegen homofobie) en handicap.

De hervorming van het Centrum zorgde ook voor de wettelijke verankering van onze opdracht om als onafhankelijk mechanisme toe te zien op de uitvoering van het VN-Verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap. Eind februari 2014 publiceerde het Centrum daarover zijn parallel rapport, en later dit jaar wil het conclusies trekken uit een brede bevraging over de belangrijkste hinderpalen voor personen met een handicap om zo zelfstandig mogelijk en op voet van gelijkwaardigheid aan het maatschappelijk leven te participeren. Eind augustus 2013 publiceerde het Centrum al de brochure Met een handicap naar de school van je keuze, die goede praktijken belicht rond het voorzien van redelijke aanpassingen.

Met de creatie van het Interfederaal Gelijkekansencentrum komt er ook een sterker accent te liggen op onze lokale werking. De burgers, instellingen en organisaties van dit land zullen zich tot een Meldpunt Discriminatie (Vlaanderen) of tot de Espaces Wallonie (Wallonië) kunnen richten met elke vraag om informatie, om bijstand of begeleiding. De Meldpunten Discriminatie maken voortaan een volwaardig deel uit van het Centrum, wat nieuwe mogelijkheden biedt om op lokaal niveau te werken aan sensibilisatie en preventie.

Je kan de digitale versie van het 'Jaarverslag Discriminatie/Diversiteit' hieronder downloaden. We wensen je een aangename lectuur.

Patrick Charlier, adjunct-directeur
Jozef De Witte, directeur